معرفی کامل وب سرور IIS، نحوه عملکرد و مزایای استفاده از آن

وب سرورها به عنوان اساسی‌ترین عنصر در پیاده‌سازی و میزبانی وبسایت‌ها و برنامه‌های کاربردی آنلاین، نقش حیاتی در عملکرد و امنیت وب ایفا می‌کنند. در این راستا، Microsoft Internet Information Services یا به اختصار IIS، یکی از محبوب‌ترین و قدرتمندترین وب سرورها در جهان است که توسط مایکروسافت ارائه شده است. در این مقاله، به معرفی کامل وب سرور IIS، نحوه عملکرد و مزایای استفاده از آن پرداخته خواهد شد.

سرور IIS یک وب سرور رایگان و منبع باز است که توسط مایکروسافت توسعه یافته است. IIS به عنوان بخشی از سیستم عامل ویندوز ارائه می شود و می تواند برای میزبانی وب سایت ها، برنامه ها و سایر خدمات استفاده شود.

IIS یکی از ابزارهای اساسی مایکروسافت برای میزبانی و مدیریت وبسایت‌ها و برنامه‌های وبی است. این سرور قدرتمند به صورت اولیه با سیستم‌عامل ویندوز تعبیه شده است و از مجموعه‌ی ابزارهای کلیدی برای ایجاد، مدیریت و ارتقاء وبسایت‌ها و برنامه‌های کاربردی اینترنتی استفاده می‌شود.

از ویژگی‌های برجسته IIS، پشتیبانی از محیط‌های ASP.NET و NET Framework. است که این سرور را به یک ابزار قدرتمند برای اجرای برنامه‌های وبی تحت فریم‌ورک NET. تبدیل کرده است. با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته و سازگاری با اجزای مختلف ویندوز، IIS به عنوان یک ابزار چندمنظوره برای مدیریت وبسایت‌ها و برنامه‌های کاربردی انتخاب بسیاری از توسعه‌دهندگان و مدیران سیستم‌ها محسوب می‌شود.

وب سرور IIS می تواند بر روی سرور مجازی نصب شود و برای میزبانی وب سایت ها، برنامه ها و سایر خدمات استفاده شود. سرور مجازی یک راه مقرون به صرفه برای راه اندازی و مدیریت وب سرور IIS است و می تواند در هر مکانی که به اینترنت دسترسی دارد استفاده شود. اگر هنوز سرور مجازی ندارید، می توانید به صفحه خرید سرور مجازی سر بزنید و از بین پلن های مختلف و لوکیشن های متنوع ما، پلن مناسب خودتان را انتخاب کنید.

وب سرور IIS چیست؟

IIS (Internet Information Services)، به اختصار IIS، یک وب سرور توسعه‌یافته توسط مایکروسافت است که بر روی سیستم‌عامل ویندوز اجرا می‌شود و به منظور تبادل محتوای وب ثابت و پویا با کاربران اینترنت استفاده می‌شود. IIS قادر به میزبانی، استقرار و مدیریت برنامه‌های وب استفاده شده در تکنولوژی‌های مانند ASP.NET و PHP است.

کاربردهای وب سرور IIS چیست؟

وب سرور IIS با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در کاربردهای مختلفی به کار می‌رود:

میزبانی وبسایت‌ها

IIS به عنوان یک سرور برنامه، قادر به میزبانی وبسایت‌های شرکتی، وبسایت‌های شخصی و خدمات WCF (Windows Communication Foundation) است. حدود 30٪ از وبسایت‌ها از طریق IIS اجرا می‌شوند.

لاگ‌گیری

فایل‌های لاگ وب سرور IIS اطلاعات مهمی از جمله الگوهای استفاده، مشکلات عملکرد و غیره را درباره سرور و وبسایت‌ها ارائه می‌دهند. تحلیل این لاگ‌ها به شما کمک می‌کند تا به سرعت مشکلات را شناسایی و رفع کنید.

فیلترینگ درخواست

IIS با ارائه ماژول فیلترینگ درخواست، امکان اسکن و فیلتر کردن درخواست‌های مشتریان بالقوه خطرناک را فراهم می‌کند. با تنظیم قوانین مناسب فیلترینگ، می‌توانید ترافیک خود را بر اساس پارامترهایی نظیر افزونه‌های فایل، طول URL و حداکثر اندازه رشته مدیریت کنید.

پشتیبانی بومی

IIS به طور طبیعی از چارچوب و کتابخانه Microsoft .NET پشتیبانی می‌کند. این امکان را به توسعه‌دهندگان می‌دهد که به سرعت برنامه‌های وب ASP.NET را در IIS توسعه داده و استقرار دهند.

در نتیجه، با استفاده از IIS، می‌توانید به راحتی وبسایت‌ها و برنامه‌های وب پیچیده را میزبانی کرده و از ویژگی‌ها و امکانات آن برای بهبود امنیت و کارایی خدمات خود بهره‌برداری کنید.

مزایای استفاده از وب سرور IIS

• امنیت قوی

وب سرور IIS با ویژگی‌های داخلی احراز هویت، مجوزها و کنترل دسترسی، به‌منظور تقویت امنیت برنامه‌های وب شما ارائه می‌دهد. با امکان ایجاد حساب‌های مدیریتی سیستم و برنامه به‌صورت جداگانه، دسترسی به نقاط مختلف سیستم به دقت کنترل می‌شود. امکانات امنیتی شامل فیلترینگ درخواست‌ها برای افزودن به‌لیست سفید/سیاه، مسدود کردن آی‌پی‌های پویا، رمزنگاری SSL و TLS، فشرده‌سازی صفحات و کنترل‌های امنیتی خاص FTP می‌شود.

• استخر برنامه‌ها

قابلیت استخر برنامه‌ها به شما کمک می‌کند تا برنامه‌های وب خود را در IIS جدا کنید و امنیت و در دسترس‌پذیری بهتری داشته باشید. هر استخر برنامه حاوی یک یا چند برنامه است که توسط یک یا چند فرآیند کارگر در IIS مدیریت می‌شود. این امکان به شما اجازه می‌دهد تا خطاهای یک برنامه را از تأثیر برنامه‌های دیگر جلوگیری کنید و استقلال هر برنامه را حفظ کنید تا برنامه‌های موجود در استخرهای دیگر تحت تأثیر قرار نگیرند.

• قابلیت مقیاس‌پذیری و قابلیت اعتماد

با استفاده از مزرعه وب IIS، می‌توانید زیرساخت وبی مقیاس‌پذیر و قابل اعتمادی را پیاده‌سازی کنید. مزرعه وب به شما اجازه می‌دهد تا وب‌سایت‌های با ترافیک بالا را بر روی چندین وب سرور IIS با توازن‌بارگذاری و مسیریابی درخواست برنامه میزبانی کنید. با توزیع‌کننده بار و الگوریتم‌های پیشرفته، ترافیک به‌طور عادلانه بین سرورها تقسیم می‌شود و هر درخواست به بهترین سرور محتوا هدایت می‌شود. همچنین، امکان اضافه کردن یا حذف سرورها به‌صورت پویا به شما اجازه می‌دهد تا با تغییرات ترافیک وب‌سایت‌تان، قابلیت‌های پردازش آن‌ها را به‌صورت پویا تنظیم کنید.

معیارهای عملکرد وب سرور IIS

بررسی عملکرد وب وب سرور IIS بسیار حیاتی است تا تجربه منحصر به فرد کاربران را در وب‌سایت فراهم کند. هر گونه خطای کوچک در سرور می‌تواند منجر به کاهش سرعت پاسخ‌دهی و تایم‌اوت شود و باعث شود که کاربران به سرعت از وب‌سایت شما خارج شوند. از این رو، نظارت مناسب بر عملکرد سرور برای حفظ عملکرد بهینه بسیار اهمیت دارد.

برای نظارت بر عملکرد IIS، می‌توانید از بررسی‌های ping HTTP و نرم‌افزارهای نظارت بر عملکرد استفاده کنید. بررسی‌های ping HTTP توانایی‌های نظارتی ابتدایی را به شما می‌دهد، در حالی‌که نرم‌افزارهای نظارت بر عملکرد اطلاعات دقیق‌تری از عملکرد سرور را ارائه می‌دهند.

به منظور تشخیص عملکرد IIS، به برخی از معیارهای کلیدی زیر توجه کنید:

استفاده از پردازنده و حافظه

به طور مداوم نظارت بر کلیه استفاده از پردازنده و حافظه توسط فرآیندهای کارگر مختلف IIS. اطمینان حاصل کنید که در محدوده مجاز باقی می‌ماند تا از محدودیت‌های حافظه و منابع ناکافی جلوگیری کنید که می‌تواند به عملکرد سرور وب IIS شما آسیب بزند.

زمان پاسخ‌دهی و زمان بارگیری

بررسی دسترسی سرور یا وب‌سایت شما از اهمیت بالایی برخوردار است. برای اطمینان از تجربه کاربری خوب، باید بررسی کنید که سرور یا وب‌سایت شما قابل دسترسی است. شما می توانید از ابزارهای نظارت بر عملکرد استفاده کنید و دسترسی به IIS را بررسی کنید ومقایسه ای از مدت زمان پاسخدهی را با معیارهایی که از قبل تعیین شده اند، به عمل بیاورید تا مشخص شود نیازها برطرف می شوند یا خیر!

در اینجا چند نکته برای نظارت بر دسترسی سرور یا وب‌سایت شما آورده شده است:

• از ابزارهای نظارت بر عملکرد استفاده کنید تا دسترسی به سرور یا وب‌سایت خود را بررسی کنید.
• زمان پاسخ‌دهی سرور یا وب‌سایت خود را با معیارهای پیش‌تعیین‌شده مقایسه کنید.
• هرگونه مشکل را فوراً برطرف کنید.

با نظارت منظم بر دسترسی سرور یا وب‌سایت خود، می‌توانید مطمئن شوید که همیشه برای کاربران قابل دسترسی است.

بارکاری/ترافیک

ردیابی بارکاری یا تعداد درخواست‌های HTTP دریافت‌شده یا پردازش‌شده توسط سرور IIS Microsoft بسیار حیاتی است تا افزایشات ناگهانی در ترافیک را تشخیص دهید. این کمک می‌کند که با توزیع مناسب بارکاری بین تمام سرورها، محدودیت‌های عملکردی و مشکلات طولانی شدن وب‌سایت را جلوگیری کنید. این ویژگی هنگام مدیریت چندین وب‌سایت در IIS مفید است.

خطاها و استثنائات ASP.NET

سرویس برنامه IIS می‌تواند برنامه‌های وب ASP.NET را بدون مشکل میزبانی کند. از محیط زمان اجرا NET. برای پردازش اکثر درخواست‌های کاربر استفاده می‌شود.

شما باید به‌طور مداوم استثنائات و خطاهای ASP.NET را بدون دستکاری درخواست طی فرآیند کامپایل، پیش‌پردازش و اجرا ردیابی کنید. مطمئن شوید که تعداد خطاها و استثنائات زیر سطح آستانه باقی خواهند ماند، زیرا می‌تواند عملکرد سرور وب IIS شما را تحت تأثیر قرار دهد.

کارایی پردازش ASP.NET: تعداد کل درخواست‌ها در صف برنامه برای برنامه‌های ASP.NET را بررسی کنید. تعداد زیادی از درخواست‌ها باعث تأخیر در اجرا می‌شود که تأثیر منفی بر عملکرد سرور وب IIS می‌گذارد. با استفاده از ابزارهای نظارت سرور، معیارهایی مانند تعداد درخواست‌های در حال اجرا و زمان اجرا و زمان انتظار درخواست را نظارت کنید تا مشکلات احتمالی را شناسایی کنید.

سوابق وب سرور IIS

سوابق IIS یک ابزار مفید برای نظارت بر وب سرور است، زیرا آن‌ها اطلاعات جامعی از هر درخواست HTTP به سمت سرور وب شما را ثبت می‌کنند. این ویژگی را می‌توانید از طریق مدیر IIS فعال کنید و اطلاعات حیاتی وب‌سایت‌های خود را در فرمت‌های مبتنی بر متن ASCII مانند Microsoft IIS، NCSA و W3C ذخیره کنید. فایل‌های لاگ حاوی چندین فیلد با اطلاعات جزئیاتی از هر درخواست هستند، از جمله آدرس IP مشتری، تاریخ و زمان درخواست، نام سرور و زمان پاسخ به درخواست.

گزینه‌ی پیشرفته‌ی لاگ‌ها در IIS به شما امکان می‌دهد فیلدها را از فایل‌های لاگ اضافه یا حذف کنید، محل فایل‌های لاگ را تغییر دهید و سیاست‌های برای جابجایی فایل‌های لاگ ایجاد کنید. تحلیل این بایگانی‌های اطلاعاتی به شما کمک می‌کند تا آمارهای کلیدی وب‌سایت را پیگیری کنید، از جمله کل بازدیدهای وب‌سایت، بازدیدکنندگان برتر، صفحات محبوب و غیره.

استفاده از ابزارهای اتوماسیون برای جمع‌آوری، تحلیل و تصویرسازی بهتر لاگ‌های IIS به شما این امکان را می‌دهد که بینش‌های مهمی درباره عملکرد برنامه‌های خود در سرور کسب کنید. همچنین، تحلیل لاگ‌های خطا IIS به شما کمک می‌کند تا مشکلاتی که کاربران در تعامل با وب‌سایت شما مواجه می‌شوند را تشخیص دهید و به موقع هشدارهای لازم را دریافت کنید. اطلاعات دقیق و جامع این لاگ‌ها می‌تواند به شما در بهینه‌سازی عملکرد وب‌سایت کمک کند.

نحوه عملکرد IIS

IIS با استفاده از یک مجموعه از زبان‌ها و پروتکل‌های استاندارد عمل می‌کند. در این فرآیند، از HTML برای ایجاد عناصری نظیر متن، دکمه‌ها، تصاویر و پیوندها استفاده می‌شود. اصلی‌ترین پروتکل ارتباطی که بین سرورهای وب و کاربران برقرار می‌شود، پروتکل انتقال ابرمتن (HTTP) است که اطلاعات را میان این دو موجود انتقال می‌دهد. برای افزایش امنیت داده‌ها، می‌توان از پروتکل انتقال امن ابرمتن (HTTPS) که از لایه امنیتی اسکوکت‌ها (SSL) بهره می‌برد، استفاده نمود.

علاوه بر این، IIS از پروتکل‌های دیگری نیز پشتیبانی می‌کند. به عنوان مثال، پروتکل انتقال فایل (FTP) یا نسخه امن آن (FTPS) برای انتقال فایل‌ها به کار می‌رود. پروتکل انتقال نامه ساده (SMTP) برای ارسال و دریافت ایمیل و پروتکل انتقال خبرهای شبکه (NNTP) برای ارسال مقالات در USENET نیز در IIS قابل استفاده هستند.

IIS همچنین با فریم‌ورک ASP.NET Core همکاری می‌کند. این فریم‌ورک نسل جدیدی از فعال‌سازی صفحات سمت سرور (ASP) است که موتور اسکریپتی برای ایجاد صفحات وب تعاملی فراهم می‌کند. زمانی که یک درخواست وب به وب سرور IIS می‌رسد، آن را به برنامه ASP.NET Core ارسال می‌کند. این برنامه درخواست را پردازش کرده و نتیجه را به وب سرور IIS و کاربران ارسال کننده درخواست ارسال می‌کند. با استفاده از ASP.NET Core، توسعه‌دهندگان قادر به ایجاد وب‌سایت‌ها و سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) هوشمند هستند.

استفاده از ابزارهایی نظیر WebDav و Microsoft Visual Studio به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا به راحتی وب‌سایت‌های IIS را ایجاد و محتواهای وب را منتشر کنند. این ابزارها توانایی‌های بیشتری به توسعه‌دهندگان می‌دهند و فرایند توسعه و انتشار وب‌سایت‌ها را ساده‌تر و کارآمدتر می‌کنند.

ویژگی‌های IIS 10

IIS 10 دارای تعدادی از ویژگی‌ها و قابلیت‌های جدید است که به آن اضافه شده‌اند.

یکی از ویژگی‌های برجسته IIS 10، پشتیبانی از پروتکل HTTP/2 است که منابع وب را به‌طور کارآمدتر به کار می‌گیرد و زمان پاسخگویی به درخواست‌ها را نسبت به HTTP 1.1 بهبود می‌بخشد. این ورژن از IIS بر روی مدل سرور حداقلی Nano Server که در ویندوز سرور 2016 معرفی شده است، قابل اجرا است و امکان اجرای بارهای کاری ASP.NET Core، Apache Tomcat و PHP را در محیط IIS بر روی سرور Nano فراهم می‌کند.

IIS 10 اکنون قابلیت اجرای در محیط کانتینر و ماشین مجازی (VM) را نیز داراست، که به توسعه‌دهندگان و مدیران انعطاف‌پذیری بیشتری در انتخاب روش‌های نصب و استقرار ارائه می‌دهد و همچنین از پشتیبانی گسترده‌تری از برنامه‌های وب بهره‌مند می‌شود.

نسخه Express برای تست

مایکروسافت نسخه‌ای مستقل از IIS به نام IIS Express برای توسعه‌دهندگان ارائه کرده است که امکان تست وب‌سایت‌ها را فراهم می‌کند. IIS Express، تمام قابلیت‌های اصلی سرور وب کامل IIS را داراست اما به صورت سبک‌تر و بدون نیاز به دسترسی‌های مدیریتی ارائه می‌شود.

امنیت

امنیت همواره یک مسئله حیاتی در محیط وب است. IIS شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا با استفاده از ویژگی‌های موجود در آن، امنیت وب سرور خود را تقویت کنند. این اقدامات می‌تواند شامل به‌روزرسانی‌های امنیتی سیستم‌عامل، غیرفعال‌سازی ویژگی‌های نامناسب، استفاده از دیواره‌های آتش، مدیریت دسترسی‌ها بر اساس IP و دامنه‌ها، استفاده از مجوزهای URL و نگه‌داری‌ها برای نظارت بر لاگ‌های وب می‌شود.

بعضی از روش‌های تقویت امنیت IIS ویندوز شامل موارد زیر می‌شود:

اطمینان حاصل شود که سیستم‌عامل ویندوز با تمام به‌روزرسانی‌های امنیتی بروزرسانی شده است.

ویژگی‌هایی که در IIS استفاده نمی‌شوند، غیرفعال شوند تا حملات احتمالی کاهش یابد.

از دیواره‌های آتش (firewalls) استفاده شود تا سرور تنها بسته های معتبر را دریافت کند.

کنترل کنید کدام آدرس‌های IP و دامنه‌ها به وب سرور دسترسی داشته باشند.

از مجوزهای URL استفاده کنید تا قوانینی را برای درخواست‌های خاص اعمال کنید، مثلاً برای مدیریت آدرس‌های خاص. یک شرکت می‌تواند از مجوزهای URL استفاده کند تا تنها کاربران خاصی را برای مشاهده صفحات درخواستی مجاز کند.

از logging استفاده کنید تا بازدیدکنندگانی که به سرور وب دسترسی دارند را مشاهده کنید.

صفحه خطا را تنظیم کنید تا تنها اطلاعات مرتبط با یک مشکل را نمایش دهد. اطمینان حاصل کنید که صفحات خطا اطلاعات زیادی مانند نام‌کاربری، رمزعبور، آدرس IP سرور و هر گونه اطلاعات دیگری که هکرها می‌توانند از آن برای بهره‌برداری از سرور وب استفاده کنند، نشان نمی‌دهند.

مقایسه وب سرور IIS با Apache

تفاوت‌ها بین IIS و وب سرور آپاچی شامل موارد زیر است:

• IIS با ویندوز ارائه شده است در حالی که Apache رایگان و متن باز است.
• IIS فقط بر روی ویندوز اجرا می‌شود، اما Apache می‌تواند بر روی تقریبا هر سیستم عاملی اجرا شود، از جمله macOS، UNIX و لینوکس (اما بیشتر مناسب لینوکس است).
• IIS با سایر محصولات مایکروسافت مانند NET. و زبان اسکریپت نویسی ASPX یکپارچه می‌شود.
• پشتیبانی IIS بیشتر از دسک‌های کمک به مدیریت مسائل راه‌اندازی شده است، در حالی که پشتیبانی Apache از جامعه کاربری تأمین می‌شود.
• امکانات امنیتی IIS آن را بهترین گزینه از نظر امنیتی نسبت به Apache می‌کند.
• تکنولوژی پشتیبانی‌کننده IIS با رابط‌های استاندارد جهانی وب سازگار است.

سخن آخر

با معرفی کامل وب سرور IIS و آشنایی با نحوه عملکرد آن، می‌توان نتیجه گرفت که این ابزار پرقدرت از سوی مایکروسافت تا به امروز بهبود‌های فراوانی را پشت سر گذاشته است. استفاده از IIS به عنوان وب سرور اصلی به‌ویژه بر روی سیستم‌های ویندوز، باعث بهبود امنیت، عملکرد و قابلیت مقیاس‌پذیری وبسایت‌ها و برنامه‌های کاربردی می‌شود. همچنین، انطباق‌پذیری IIS با تکنولوژی‌های مختلف و امکان اندازه‌گیری کارایی با استفاده از ویژگی‌های پیشرفته، آن را به یک ابزار ایده‌آل برای میزبانی وب‌سایت‌ها تبدیل می‌کند. با درنظر گرفتن همه این مزایا و امکانات، استفاده از IIS به‌عنوان وب سرور حتماً انتخابی هوشمندانه برای توسعه‌دهندگان و مدیران سیستم است. این ابزار توانسته است بر تجربه کاربری وب رقابت‌پذیری فشاری بگذارد و در دنیای دیجیتال به عنوان یکی از ابزارهای برجسته و پیشرو محسوب شود.