مدیریت سرور چیست؟ راهنمای جامع برای مدیران سرور

امروزه سازمان ها بیشتر از هر زمان دیگری به فناوری اطلاعات وابسته هستند و این وابستگی نیاز به ذخیره سازی داده ها و میزبانی وبسایت، نرم افزارها و ایمیل ها رقم می زند و اینجاست که مدیریت سرور وارد عمل می شود.

مدیریت سرور یکی از مهم ترین بخش های یک سازمان مبتنی بر IT است که شامل تسک های مختلف برای حفظ عملکرد و امنیت سرور می شود. پیکربندی، تعمیر و نگهداری بخش سخت افزار و نرم افزار و اجرای اقدامات امنیتی از اصلی ترین تسک های مربوط به مدیریت سرور هستند.

یک مدیر سرور مسئول تضمین عملکرد صحیح سرورهای موجود در شبکه است که فعالیت های مربوط به این مسئولیت می تواند بسته به نوع سرور، متفاوت باشد. در حالت کلی، مدیریت، نگهداری، پشتیبانی از سرورها و سیستم های شبکه از اصلی ترین وظایف ادمین سرور است و برای اینکه این وظایف را به درستی انجام دهد، نیاز به تجربه و مهارت در زمینه مفاهیم شبکه، امنیت سیستم و تکنولوژی های مختلف است. یک مدیر سرور زمانی می تواند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد که یک پایه قدرتمند برای اجرای این وظایف داشته باشد. بله، یک سرور قدرتمند مهم ترین و اصلی ترین ابزار برای ادمین سرور است.

ارتقا عملکرد وبسایت، تسریع پردازش داده ها، پشتیبانی از تعداد کاربران بیشتر، بهبود امنیت و سازگاری با انواع نرم افزارها از مزایای مهم یک سرور قدرتمند است که می تواند فرصت های بسیار ارزشمندی را در اختیار مدیران سرور قرار دهد.

اگر شما هم می خواهید جزو این مدیران خوش شانس باشید، توصیه می کنیم که به صفحه خرید سرور مجازی مراجعه کنید و متناسب با نیاز و بودجه خود، یک پلن ایده آل سفارش دهید و شروع کنید.

مدیریت سرور چیست؟

همه ما متوجه اهمیت سرورها در دنیای وبسایت ها و اپلکیشن ها هستیم. حتی سروکار داشتن با حجم عظیمی از داده های مهم و حساس و نیاز به سرورهای قدرتمند برای ذخیره سازی و پردازش این داده ها باعث ایجاد اتاق های مخصوص تحت عنوان اتاق سرور هم شده است.

برای اینکه این سرورها عملکرد قابل اطمینان و بهینه ای از خود نشان دهند، نیاز به مدیریت دارند و ادمین یا مدیر سرور، کسی است که این مدیریت را انجام می دهد.

مدیریت سرور شامل تمام مراحل مربوط به پروسه حفظ عملکرد بهینه سرور ( از نصب تا پیکربندی، نظارت تا عیب یابی، پشتیبان گیری تا نصب آپدیت نرم افزارها ) می شود. همه کارها برای این است که سرور موردنظر بتواند در شرایط مختلف عملکرد درستی را ارائه دهند و در کنار امنیت بالا، به خوبی از عهده اجرای انواع تسک های مربوطه بربیاید.

مدیریت سرور برای تمام افراد و سازمان های مختلفی که برای میزبانی وبسایت، برنامه ها یا داده ها به سرورها متکی هستند، ضروری است:

• کسب و کارهایی در هر اندازه
• ارائه دهندگان میزبانی وب
• وبسایت های تجارت الکترونیک
• سازمان های دولتی
• موسسات آموزشی
• موسسات مالی
• ارائه دهندگان نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS)
• رسانه های آنلاین و شبکه های اجتماعی
• شرکت های توسعه دهنده نرم افزار
• صاحبان وبسایت شخصی
• و …

در واقع، هر جایی که سرور وجود دارد، مدیریت سرور هم ضروری است تا تمام وظایف مربوط به مدیریت، بهینه سازی، نظارت، حفظ امنیت و مقیاس بندی تحت قالب مدیریت پیش بروند و عملکرد مطمئن و امنی را برای سرور رقم بزنند.

ادمین سرور کیست و چه وظایفی دارد؟

ادمین یا مدیر سرور، همان کسی است که وظایف مرتبط با مدیریت سرور را عملی می کند. در واقع، مدیر سرور به عنوان یک ناظر همیشگی، مسئول عملکردی است که سرور از خود نشان می دهد.

از وظایف مدیر سرور می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استقرار و پیکربندی سخت افزار و نرم افزار
• مدیریت و نگهداری سخت افزار
• برنامه ریزی برای پشتیبان گیری
• مانیتور وضعیت سرور و سیستم
• بهینه سازی عملکرد سرور
• مدیریت دسترسی
• پشتیبانی فنی و مدیریت تیکتینگ
• اجرای اقدامات امنیتی برای مقابله با انواع دسترسی ها و حملات سایبری
• محافظت از داده ها
• مدیریت پچ و آپدیت ها
• خطایابی و حل مسائل
• …

البته این وظایف، بسته به نوع سرور و استراتژی های سایت یا شرکت می تواند متفاوت باشد ولی هدف اصلی هر مدیر سرور این است که عملکرد سرور را بهینه نگه دارد.

انواع مدیریت سرور

مدیریت سرور، مجموعه ای از اجزای به هم پیوسته را در برمی گیرد که هر یک از این اجزا در مجموعه، عملکرد و امنیت سرور را تضمین می کنند. موقع بررسی این اجزا به یک نقطه می رسیم که مدیریت سرور را به دو نوع سخت افزار و نرم افزار تقسیم می کند.

مدیریت سخت افزاری

همانطورکه از اسم آن هم مشخص است، مدیریت سخت افزار در محیط های سرور شامل مدیریت و نگهداری اجزای فیزیکی سرور مثل پردازنده، حافظه رم، دیسک و رابط های شبکه است. این نوع مدیریت، شامل وظایف زیر است:

تهیه سخت افزار مناسب

مرحله اول از مدیریت سرور این است که بر اساس نیازمندی ها، میزان مقیاس پذیری و بودجه ای که شرکت یا سازمان برای تهیه سرور در نظر گرفته است، یک سخت افزار مناسب برای اجرای عملیات موردنظر انتخاب شود. یک مدیر سخت افزار باید با تمام ویژگی ها و تکنولوژی های مرتبط با سخت افزار آشنا باشد تا بر این اساس، یک انتخاب ایده آل و مناسب انجام دهد.

نصب و پیکربندی

با اینکه انتخاب سخت افزار هم جزو مراحل مدیریت سخت افزاری است ولی در اکثر مواقع، این کار قبلاً انجام شده است و خدمات مدیریت سرور با طراحی، استقرار و پیکربندی سرور و محیط نگهداری سرور مثلاً اتاق سرور شروع می شود. این بخش شامل راه اندازی سخت افزار، سیستم عامل، پیکربندی های شبکه و … است.

نظارت و بررسی وضعیت سرور

سرورهایی که به درستی نصب و پیکربندی شده اند، نیاز به نظارت مداوم دارند تا در صورت بروز هر گونه مشکل در عملکرد سرور، آن را به موقع تشخیص داده و قبل از تشدید، برطرف کنند. برای این کار می توان از ابزارهای نظارت سخت افزاری استفاده کرد که هر کدام معیارهای مختلفی مثل قطعات معیوب، دما، سرعت فن، مصرف برق و … را بررسی می کنند.

به روزرسانی فریمور و بایوس

به روز نگه داشتن فریمور و بایوس (سیستم ورودی/خروجی پایه) برای اطمینان از سازگاری، فعال بودن پچ های امنیتی و بهبود عملکرد اجزای سخت افزاری ضروری است. این آپدیت ها اغلب آسیب پذیری ها را برطرف می کنند و پایداری سرور را ارتقا می دهند.

بهینه سازی منابع

مدیریت بهینه سخت افزار، بهینه سازی منابع را هم شامل می شود. پیکربندی پردازنده، حافظه و هارددیسک از مهم ترین بخش های بهینه سازی منابع است که با هدف اطمینان از عملکرد بهینه سرور و برای بارهای کاری و برنامه های خاص انجام می شود.

تعمیر و نگهداری سخت افزار

یک ادمین سرور باید برای حفظ عملکرد بهینه سخت افزار، اجزای فیزیکی سرور را به طور مداوم بررسی کند و در صورت نیاز، کارهایی از قبیل تمیز کردن قطعات، بررسی اتصالات کابل، تمیز کردن گرد و غبار و … را انجام دهد. انجام منظم این کارها به افزایش طول عمر سخت افزار کمک می کند و از گرمای بیش از حد آن جلوگیری می کند.

استفاده از لوازم جانبی اضافی

با نصب و راه اندازی اجزایی مثل منابع تغذیه اضافی، سیستم های خنک کننده و اجزای سخت افزاری می توان به افزایش در دسترس بودن سرور کمک کرد.

مدیریت نرم افزاری

هر چقدر هم که سخت افزار سرور در وضعیت درست و پایداری باشد، باز هم عملکرد آن به نرم افزار سرور بستگی دارد. به این ترتیب، نرم افزار هم باید مثل سخت افزار تحت نظارت و نگهداری دائمی باشد. از بخش های نرم افزار مهم مدیریت سرور می توان به موارد زیر اشاره کرد:

نصب، پیکربندی و آپدیت سیستم عامل

یک سرور بدون سیستم عامل مثل یک جسم بدون روح است. به همین دلیل، باید متناسب با نیازهای پروژه یا سازمان، یک سیستم عامل مناسب مثل ویندوز و لینوکس انتخاب شود و تمام تنظیمات اولیه ای که برای عملکرد درست آن لازم است، پیکربندی شود.

نصب، پیکربندی و آپدیت نرم افزارهای سرور

سرویس ها و نرم افزارهای زیادی هستند که باید در کنار نرم افزار اصلی یعنی سیستم عامل حضور داشته باشند و عملکرد و امنیت موردانتظار را برای سرور فراهم کنند. تمام این برنامه ها نیاز به نصب، پیکربندی و آپدیت دارند که همه این وظایف بر عهده مدیر نرم افزاری سرور است.

از مهم ترین سرویس ها می توان به وب سرور، پایگاه داده، فایل سرور و سرویس های مرتبط با شبکه اشاره کردن که باید به طور مداوم تحت مدیریت و نظارت باشند تا پروسه اجرای آنها به مشکل نخورد.

حفظ پایداری و بهینه سازی عملکرد سرور

سیستم عامل و برنامه های موجود در سرور نیاز به بهینه سازی دارند چون در این صورت است که می توان به بهبود کارایی و کاهش مصرف منابع سرور کمک کرد. اجرای آپدیت های امنیتی، بکاپ گیری از داده ها و تنظیمات و بازیابی آنها، مدیریت امتیازهای دسترسی کاربران و … همگی جزو وظایفی هستند که یک مدیر سرور با انجام درست آنها می تواند به بهینه سازی عملکرد سرور کمک کند.

اجرای تست های نرم افزاری

بخش نرم افزاری هم مثل بخش سخت افزاری نیاز به نظارت و تست دارند تا عملکرد مطمئنی از خود نشان دهد. به همین دلیل باید تست های امنیتی و عملکردی لازم برای کشف آسیب پذیری ها و خرابی را در  برنامه مدیریت سرور قرار داد.

مزایا و معایب مدیریت سرور

نکات مهمی که باید در مورد مدیریت سرور بدانید!

اگر می خواهید یک ادمین سرور عالی باشید یا با وظایف بخش مدیریت سرور آشنا شوید، باید نکاتی که در این بخش بررسی می کنیم را هم در نظر بگیرید:

* سخت افزار

• اجزای سخت افزاری سرور مثل پردازنده، رم و هارددیسک نباید از ۱۰۰ درصد ظرفیت خود استفاده کنند. مخصوصاً اگر به خاطر تجربه کاربری و سئو به سرعت بارگذاری صفحات خود اهمیت زیادی می دهید و سرعت سرور جزو اولویت های شماست، حتماً باید از مصرف حداکثری سخت افزار جلوگیری کنید یا اینکه سرور خود را به نسخه قدرتمندتر با اجزای سخت افزاری بیشتر با ظرفیت بالاتر ارتقا دهید.
• با استفاده از ابزارهای نظارتی و مدیریت سخت افزار، عملکرد سخت افزار، دما، میزان مصرف برق و وضعیت کلی تجهیزات را نظارت کنید.
• سیستم و سنسورهای هشدار را فعال کنید تا در صورت شناسایی هر گونه خطا و نقص، سر موقع باخبر شوید و کارهای لازم را انجام دهید.
• منابع سخت افزاری را متناسب با نیازهای سرور و سرویس ها تخصیص دهید.
• آپدیت و ارتقا سخت افزار را فراموش نکنید تا عملکرد و قابلیت اطمینان سرور حفظ شود.
• در صورت لزوم از تهویه و سیستم های خنک کننده هم استفاده کنید تا دمای سرور و تجهیزات مربوط به آن بالا نرود.
• در صورت استفاده از سرورها و تجهیزات زیاد، بهتر است به فکر راه اندازی یک اتاق سرور با شرایط مناسب باشید که مقاله اتاق سرور چیست؟ می تواند در این زمینه برای شما بسیار مفید باشد.

* نرم افزار

• سیستم عامل و نرم افزارهای مورداستفاده در سرور را مرتباً آپدیت کنید.
• آسیب پذیری های نرم افزاری را بررسی و رفع کنید.
• با استفاده از ابزارهای مانیتورینگ مناسب، وضعیت نرم افزارها، سرویس ها و انواع عملیات سرور را مرتباً بررسی کنید.
• نرم افزارهای قدیمی و غیر قابل استفاده سرور را حذف کنید.
• از بهینه و آپدیت بودن کدهای توسعه دهندگان مطمئن شوید تا باگ های مربوط به آنها به عملکرد سرور صدمه نزند.
• مدیریت ترافیک و پهنای باند را فراموش نکنید چون کارایی و پایداری سرور در شرایط پرترافیک به وضعیت پهنای باند بستگی دارد.

* امنیت

• از تمام آپدیت های فریمور و نرم افزار مطلع باشید. در صورت امکان از ابزار مدیریت پچ استفاده کنید.
• نرم افزارهای آنتی ویروس مناسبی را نصب کنید و آپدیت آنها را فراموش نکنید.
• قوانین فایروال مطمئنی و درستی را برای مقابله با ترافیک غیرمجاز تعریف کنید.
• تکنیک های احراز هویت قدرتمندی را برای دسترسی کاربران سرور راه اندازی کنید.
• آسیب پذیری ها و پورت های باز سرور را به طور مداوم بررسی کنید.
• با انجام تست های نفوذ مثل پورت اسکنر از ترافیک و دسترسی غیرمجاز جلوگیری کنید.
• فعال سازی گواهینامه های tls/ssl و رمزگذاری ارتباطات و داده های سرور را فراموش نکنید.
• لاگ های سرور را مرتباً بررسی کنید تا تهدیدات و مشکلات امنیتی را سر موقع پیدا کرده و رفع کنید.
• پلن های مدیریت ریسک مناسبی را جهت ارزیابی و کاهش تهدیدات امنیتی ایجاد کنید.
• نصب پچ ها و بروزرسانی امنیتی برای حفظ امنیت سرور ضروری است.
• دسترسی ها را کنترل کنید و سیاست پسورد مناسبی را تنظیم کنید.

* پشتیبان گیری

• روزانه از داده ها و پیکربندی های سرور خود فایل پشتیبان تهیه کنید.
• از روش های مختلفی برای پشتیبان گیری مثل پشتیبان گیری کامل یا جزئی استفاده کنید.
• از تمام بخش های سیستم مثل سیستم عامل، برنامه ها، تنظیمات و … بکاپ بگیرید.
• فضای امنی را برای مثل سیستم های ذخیره سازی شبکه یا ابری انتخاب کنید.
• دسترسی به فایل پشتیبان را محدود کنید.
• داده های موجود در فایل بکاپ را اسکن کنید تا از بدافزارها و ویروس ها در امان بمانند.
• از صحت و درستی پروسه پشتیبان گیری و بازیابی داده ها مطمئن شوید.
• از منابع تغذیع اضطراری مثل USP هم استفاده کنید تا قطع برق باعث اختلال در پروسه پشتیبان گیری نشود.

نحوه مدیریت سرور

مدیریت موثر و بهینه سرور نیاز به یک رویکرد ساختاریافته دارد که در این بخش به مراحل اصلی این رویکرد اشاره می کنیم:

برنامه ریزی: نیازمندی های سرور از جمله مشخصات سخت افزاری، سیستم عامل و نرم افزارهای موردنیاز را تعیین کنید.

نصب و پیکربندی: سیستم عامل انتخابی خود را روی سرور نصب کنید و اجزای سرور را طبق تنظیمات دلخواه خود پیکربندی کنید.

نظارت و نگهداری: ابزارهای لازم برای ردیابی مسائل مربوط به عملکرد سرور، میزان استفاده از منابع و شناسایی هر نوع ناهنجاری را راه اندازی کنید. کارهای مربوط به تعمیر و نگهداری منظم مثل آپدیت و پچ را فراموش نکنید.

مدیریت امنیت: اقدامات امنیتی لازم مثل پیکربندی فایروال، کنترل دسترسی ها و رمزگذاری ارتباطات و داده ها را فراموش نکنید. نرم افزارهای امنیتی را به طور منظم آپدیت کنید و از تمام داده ها، پیکربندی ها، سیستم عامل و … نسخه پشتیبان تهیه کنید تا در صورت بروز هر گونه مشکل، قادر به بازیابی این نسخه باشید.

خطایابی و رفع مشکلات: مشکلات مربوط به سرور را به سرعت شناسایی و رفع کنید تا قبل از اینکه دیر شود، وضعیت سرور خود را بهبود ببخشید.

برنامه ریزی ظرفیت: روند استفاده از منابع را بررسی کنید، نیازهای آینده را پیش بینی کنید و بر اساس این پیش نیازها، ظرفیت زیرساخت سرور خود را مقیاس بندی کنید.

اگر به دنبال یک راه ساده تر هستید، می توانید سرور خود را از ارائه دهنده ای خریداری کنید که در زمینه مدیریت سرور هم فعالیت می کند. این نوع سرورها تحت عنوان سرور مدیریت شده ارائه می شوند. در واقع، شما با خرید سرور مدیریت شده، در ازای پرداخت هزینه بیشتر از ارائه دهنده موردنظر می خواهید که مسئولیت مدیریت سرور شما را هم برعهده بگیرند.

سخن آخر

سازمان های مدرن به بخش فناوری اطلاعات وابسته هستند و اساس این بخش، سرورهایی هستند که برای ذخیره سازی و پردازش داده های مرتبط با سازمان، شرکت یا سایت استفاده می شوند. این سرورها نیاز به نظارت و مدیریت دارند تا عملکرد بدون نقصی از خود نشان دهند. مدیریت سرور، انواع مختلفی دارد و شما در این مقاله علاوه بر آشنایی با مدیریت سرور، نکات مهم برای مدیریت بهینه تر سرور را هم یاد گرفتید که در آینده برای شما بسیار مفید خواهد بود.

از اینکه تا انتهای مقاله با ما همراه بودید، از شما متشکریم. امیدواریم که مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد. در صورت داشتن هرگونه سوال، درخواست و نیاز به راهنمایی، می توانید با ثبت نظر خود، با ما وارد ارتباط شوید تا هر چه زودتر به شما پاسخ دهیم.