معرفی 9 تا از بهترین پکیج منیجرها در لینوکس

اهمیت پکیج منیجرها در لینوکس برای هر کاربر (از مبتدی تا حرفه ای) غیرقابل انکار است چون این ابزارها هستند که امکان دانلود، نصب، آپدیت، مدیریت وابستگی ها و حذف انواع پکیج های نرم افزاری را فراهم می کنند.

apt برای توزیع های مبتنی بر دبیان، dnf و yum برای توزیع های مبتنی بر redhat جزو بهترین ها هستند و عملکرد خود را اثبات کنند که البته بعضی از مدیربسته ها مثل snap در اکثر توزیع های لینوکس قابل نصب و استفاده هستند.

برای تبدیل شدن به یک کاربر قدرتمند لینوکس باید با انواع مدیرهای بسته و پکیج های تحت پوشش آنها آشنا باشید و سپس بر اساس نوع توزیع لینوکس خود، بهترین پکیج را انتخاب کنید. البته، اگر می خواهید سرور لینوکس شما هم از عهده پشتیبانی از مدیربسته های مختلف بربیاید، با مراجعه به صفحه خرید سرور مجازی لینوکس (Buy Linux VPS) می توانید یک انتخاب مطمئن داشته باشید.

۱. Advanced Packaging Tool (APT)

توزیع: دبیان، اوبونتو، لینوکس مینت، کالی لینوکس، Raspbian، Elementary، Zorin و Pop!_OS

وقتی صحبت از مدیربسته لینوکس می شود، apt اولین موردی است که به ذهن کاربران لینوکس می آید. 

این ابزار برای نصب، ارتقا و حذف پکیج های مناسب برای توزیع های مبتنی بر دبیان با پسوند deb. استفاده می شود و یکی از نقاط قوت آن هم این است که تمام وابستگی ها و کتابخانه های لازم برای بسته موردنظر را به طور خودکار شناسایی و نصب می کند.

ویژگی های اصلی apt

• ایفای نقش فرانت اند برای ابزار dpkg
• تامین وابستگی های بسته موردنظر به صورت خودکار
• پشتیبانی از مخازن وسیع و بی شمار
• امکان جستجو و کشف اطلاعات در مورد پکیج ها
• امکان نصب پکیج به صورت آنلاین یا محلی
• امکان استفاده از آپشن y- همراه دستور apt، برای پاسخ مثبت به تمام درخواست های حین اجرا
• امکان نصب ورژن های مختلف یک پکیج از ریپازیتوری های مختلف
• …

دستورات اصلی apt

نصب پکیج موردنظر 

sudo apt-get install packageName

دانلود اطلاعات مربوط به نسخه های جدید بسته ها از مخازن تعیین شده

sudo apt-get update

آپگرید بسته های نصب شده روی سیستم به آخرین نسخه کشف شده با دستور update

sudo apt-get upgrade

ترکیب دو دستور update و upgrade

sudo apt-get update && sudo apt-get upgrade

جستجوی بسته های قابل نصب متناسب با اسم پکیج موردنظر

sudo apt-cache search packageName

حذف بسته از سیستم

sudo apt-get remove packageName

۲. YUM (Yellowdog Updater, Modified)

توزیع: CentOS، فدورا ( نسخه های قبل از ۲۲)، RHEL ،Oracle Linux و راکی لینوکس

Yum مدیر بسته پیش فرض توزیع های مبتنی بر Redhat است که با استفاده از آن می توانید از عهده نصب، آپدیت و حذف بسته های نرم افزاری rpm. بربیایید.

همانطور که APT نقش فرانت اند dpkg را بر عهده دارد، yum هم محبوب ترین فرانت اند RPM است و به گونه ای طراحی شده است که به طور خودکار تمام وابستگی های لازم برای بسته موردنظر را هم همراه بسته شناسایی و نصب می کند.

ویژگی های اصلی yum

• رایگان و متن باز
• رابط کاربرپسند
• پشتیبانی از ریپازیتوری های متعدد
• مناسب جهت مدیریت بسته های rpm
• شناسایی و نصب خودکار وابستگی های لازم برای پکیج
• امکان جستجوی بسته ها
• امکان دانگرید بسته ها
• امکان نصب پکیج به صورت آنلاین یا محلی
• امکان گروه بندی پکیج ها
• امکان مشاهده تاریخچه تراکنش های نصب، آپدیت و حذف بسته ها
• …

دستورات اصلی yum

نصب پکیج موردنظر 

sudo yum install packageName

آپدیت و آپگرید مخازن سیستم

sudo yum update

جستجوی بسته های قابل نصب متناسب با اسم پکیج موردنظر

sudo yum search packageName

حذف بسته از سیستم

sudo yum remove packageName

۳. DNF (Dandified Yum)

توزیع: CentOS (نسخه ۸ به بعد)، فدورا (نسخه ۲۲ به بعد)، RHEL (نسخه ۸ به بعد)، AlmaLinux، راکی لینوکس و OpenMandriva

Dnf، مدیر بسته نسخه های جدیدتر توزیع های مبتنی بر RPM یا ردهت است و به عنوان جانشین Yum به کار می رود.

این مدیر بسته هم مثل yum با بسته هایی که پسوند rpm. دارند، کار می کند و به مراتب، سرعت بالاتر و عملکرد بهینه تری نسبت به yum دارد.

ویژگی های اصلی DNF

• سرعت بالا
• امنیت بالا
• استفاده از الگوریتم بهبودیافته برای شناسایی و نصب وابستگی ها
• ارائه افزونه ها و پلاگین های پیشرفته
• عملکرد بهتر در حل تداخل های مربوط به وابستگی های پکیج
• امکان بازگشت تراکنش در صورت خطا
• طراحی ماجولار
• گزارش خطا به صورت خودکار
• ارائه دستورات CLI پیشرفته
• …

دستورات اصلی DNF

نصب پکیج موردنظر 

sudo dnf install packageName

آپدیت و آپگرید مخازن سیستم

sudo dnf update

جستجوی بسته های قابل نصب متناسب با اسم پکیج موردنظر

sudo dnf search packageName

حذف بسته از سیستم

sudo dnf remove packageName

۴. Pacman

توزیع: آرچ لینوکس، مانجارو، ArcoLinux ،EndeavourOS ،ArcoLinux ،Artix Linux و سایر توزیع های مبتنی بر آرچ

Pacman مدیر بسته پیش فرض توزیع های مبتنی بر آرچ لینوکس است و برای نصب، آپدیت و حذف بسته های موجود در مخازن رسمی آرچ لینوکس (با پسوند pkg.tar.zst یا pkg.tar.xz)، مخزن AUR و بسته های محلی دانلود شده، قابل استفاده است.

این مدیر بسته، فرانت اند هیچ ابزار اصلی نیست و به خودی خود حاوی تمام ویژگی های یک مدیربسته کامل است.

ویژگی های اصلی Pacman

• سبک وزن و سریع
• پشتیبانی از AUR
• شناسایی و نصب خودکار وابستگی ها
• دسترسی به آخرین آپدیت های پکیج ها
• امکان سفارشی سازی بسته ها مطابق با اولویت های خاص
• ذخیره بسته های دانلود شده در کش
• امکان مشاهده تاریخچه تراکنش های نصب، آپدیت و حذف بسته ها
• …

دستورات اصلی Pacman

نصب پکیج موردنظر 

sudo pacman -S packageName

آپدیت و آپگرید مخازن سیستم

sudo pacman -Sy

sudo pacman -Syu

جستجوی بسته های قابل نصب متناسب با اسم پکیج موردنظر

sudo pacman -Ss packageName

حذف بسته از سیستم

sudo pacman -Rns packageName

۵. Zypper

توزیع: SUSE Linux Enterprise و openSUSE

این مدیر بسته مناسب توزیع های مبتنی بر SUSE است و عملکردهای رایج یک پکیج منیجر مثل دسترسی به مخازن، مدیریت بسته ها، حل مسائل مربوط به وابستگی ها و … را ارائه می دهد.

Zypper رابط خط فرمان ZYpp است و از بسته هایی با پسوندهای مختلف مثل rpm ،xml ،solv و patch پشتیبانی می کند.

ویژگی های اصلی Zypper

• ساده و سریع
• پشتیبانی از قابلیت دانگرید
• دستورات ساده و مختصر
• ارائه یک مکانیسم کش برای افزایش سرعت کار با پکیج ها
• شناسایی و نصب خودکار وابستگی های پکیج ها
• استفاده از کتابخانه libzypp
• دسترسی به آخرین پچ های امنیتی
• جستجوی نسخه های بسته موردنظر
• …

دستورات اصلی Zypper

نصب پکیج موردنظر 

sudo zypper install packageName

آپدیت و آپگرید مخازن سیستم

sudo zypper update 

یا

sudo zypper up

جستجوی بسته های قابل نصب متناسب با اسم پکیج موردنظر

sudo zypper search packageName

حذف بسته از سیستم

sudo zypper remove packageName

یا

sudo zypper rm packageName

۶. Synaptic

توزیع: دبیان، اوبونتو، لینوکس مینت، کالی لینوکس، Raspbian ،Elementary ،Zorin و Pop!_OS

این مدیربسته گرافیکی، همان قابلیت های apt-get و apt در توزیع های لینوکس مبتنی بر دبیان را ارائه می دهد منتها دسترسی به یک رابط کاربرپسند و ساده، کار کردن با انواع پکیج های deb را راحت تر می کند.

ویژگی های اصلی Synaptic

• رابط گرافیکی کاربرپسند
• سبک وزن و سریع
• مدیریت خودکار وابستگی های بسته
• امکان جستجو و فیلتر بسته ها
• ارائه اطلاعات کامل بسته ها
• آپدیت و ارتقا هوشمندانه پکیج ها
• ارائه قابلیت هایی مثل فیلتر و پین پکیج
• …

* Synaptic مثل apt، مدیربسته پیش فرض توزیع های مبتنی بر دبیان نیست و برای استفاده از آن، ابتدا باید آن را نصب کنید.

۷. Portage

توزیع: Gentoo 

با اینکه این مدیر بسته به اندازه مدیربسته های دیگر محبوب نیست ولی اگر از توزیع لینوکس Gentoo استفاده می کنید، Portage هم می تواند از بین بهترین پکیج منیجرها در لینوکس برای شما بهترین باشد.

این مدیر بسته مبتنی بر سورس کد است و از پسوند ebuild. استفاده می کند. به این صورت که بسته ها در Gentoo به صورت سورس کد ارائه می شوند و موقع، نصب بر روی سیستم کاربر کامپایل می شود و این ابزار هم امکان نصب و پیکربندی بسته ها را فراهم می کند.

ویژگی های اصلی Portage

• کار با سورس کد پکیج ها
• نصب کتابخانه ها و وابستگی های لازم به صورت خودکار
• امکان دانگرید بسته های نرم افزاری
• انعطاف پذیری و سرعت بالا
• آپدیت مداوم سیستم 
• …

دستورات اصلی Portage

نصب پکیج موردنظر 

sudo emerge packageName

آپدیت و آپگرید مخازن سیستم

sudo emerge --update --deep world

جستجوی بسته های قابل نصب متناسب با اسم پکیج موردنظر

emerge --search packageName

حذف بسته از سیستم

sudo emerge --depclean packageName

مدیربسته هایی که تا الان بررسی کردیم، هر کدام مناسب توزیع های خاصی بودند اما ابزارهایی هم وجود دارند که برای مدیریت پکیج ها در اکثر توزیع های لینوکس قابل استفاده هستند.

۸. Snap

این ابزار محصول شرکت Canonical است و برای مدیریت بسته های موجود در ریپازیتوری snap در اکثر توزیع های لینوکس مثل اوبونتو، Fedora و مانجارو لینوکس توسعه یافته است.

بسته های Snap در یک محیط ایزوله و مستقل (sandbox) ارائه می شوند و دلیل اصلی سازگاری پکیج ها و ابزار snap با انواع توزیع های لینوکس و امنیت و پایداری بالای آن همین ویژگی sandboxing است.

ویژگی های اصلی مدیر بسته snap

• سازگاری با انواع توزیع های لینوکس
• مدیریت آسان بسته ها
• نصب پکیج همراه با تمام وابستگی های لازم
• ایزوله سازی بسته ها به صورت sandbox
• امکان انتشار سریع نسخه های جدید نرم افزارها
• آپدیت خودکار بسته ها
• …

برای استفاده از این ابزار، ابتدا باید آن را در سیستم لینوکس خود نصب کنید:

توزیع های مبتنی بر دبیان

sudo apt update

sudo apt install snapd

توزیع های مبتنی بر redhat مثل Centos و فدورا

sudo yum install snapd 

یا

sudo dnf install snapd

توزیع های مبتی بر آرچ لینوکس مثل مانجارو

git clone https://aur.archlinux.org/snapd.git

cd snapd

makepkg -si

sudo systemctl enable --now snapd.socket

دستورات اصلی snap

نصب پکیج

sudo snap install packageName

آپدیت اپلیکیشن های نصب شده توسط snap

sudo snap refresh

جستجوی بسته های مربوط به اسم پکیج موردنظر

snap find packageName

حذف پکیج از سیستم لینوکس

sudo snap remove packageName

۹. Flatpak

Flatpak هم مشابه snap برای نصب بسته های نرم افزاری در اکثر توزیع های لینوکس استفاده می شود و تقریباً سبک کار مشابهی دارند. تنها با این تفاوت که Flatpak، بسته های موردنظر را از مخازن Flathub استخراج و نصب می کند.

ویژگی های اصلی Flatpak

• ارائه رابط گرافیکی همراه با دستورات ترمینال
• ارائه بسته ها همراه با تمام وابستگی های لازم (با پسوند flatpak)
• اجرای برنامه ها در محیط های ایزوله
• ارتقا امنیت پروسه نصب و آپدیت پکیج های نرم افزاری
• …

برای شروع استفاده از این ابزار، ابتدا باید آن را در سیستم لینوکس خود نصب کنید.

توزیع های مبتنی بر دبیان مثل اوبونتو

sudo apt update

sudo apt install flatpak

توزیع های مبتنی بر redhat مثل Centos و فدورا

sudo yum install flatpak

یا

sudo dnf install flatpak

توزیع های مبتنی بر آرچ لینوکس مثل مانجارو

sudo pacman -S flatpak

سپس باید ریپازیتوری Flathub را به سیستم لینوکس خود اضافه کنید:

flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo

دستورات اصلی Flatpak

نصب پکیج

flatpak install flathub packageName

آپدیت تمام اپلیکیشن های نصب شده توسط flatpak

flatpak update

جستجوی بسته های مربوط به اسم پکیج موردنظر

flatpak search packageName

حذف پکیج موردنظر از سیستم لینوکس

sudo flatpak uninstall packageName

نکاتی مهم برای انتخاب از بین بهترین پکیج منیجرها در لینوکس 

بهتر است قبل از آشنایی با بهترین پکیج منیجرها در لینوکس، به سوالات زیر پاسخ بدهید و سپس بر اساس پاسخ هایی که داده اید، بهترین مدیربسته را انتخاب کنید:

1. با کدام توزیع لینوکس سازگار است؟
2. آیا همراه با پکیج موردنظر، تمام وابستگی های آن را هم کشف و نصب می کند؟
3. رایگان است؟
4. در مدیریت پکیج ها سرعت بهینه ای دارد؟
5. امکانات یا ویژگی هایی را برای ارتقا تجربه کاربری ارائه می دهد؟
6. متادیتایی مثل ورژن و توضیحات را هم همراه پکیچ ذخیره می کند؟
7. دارای ویژگی ها و قابلیت های لازم برای مدیریت نرم افزارها است؟
8. …

سخن آخر

تمام توزیع های لینوکسی که وجود دارند، مدیربسته های خاصی خود را دارند و این شما هستید که باید بر اساس نوع توزیع و نیازمندی های خود از بین بهترین پکیج منیجرهای لینوکس، گزینه مناسب خود را انتخاب کنید. البته، مدیر بسته هایی مثل Snap و Flatpak عمومی هستند و در توزیع های مختلف قابل نصب و استفاده هستند.