پروتکل HTTP و HTTPS چیست؟ کدام برای سایت ما بهتر است؟

همه ما روزانه با وبسایت های متنوعی سروکار داریم که آدرس بعضی از آنها با HTTP و بعضی ها هم با HTTPS شروع می شوند ولی همه کاربران با تفاوت دو پروتکل HTTP و HTTPS آشنا نیستند و اگر شما هم جزو این کاربران هستید، اصلا نیازی به نگرانی نیست چون بعد از مطالعه این مقاله، به طور کامل با این دو پروتکل و تفاوت های آنها آشنا خواهید شد و می توانید درست ترین تصمیم را برای وبسایت خود بگیرید.

پروتکل http و https تقریباً یک کار را انجام می دهند ولی وقتی بحث امنیت و اعتبار می شود، https یک قدم جلوتر می گذارد. پروتکل https مجهز به گواهینامه ssl است و این گواهینامه در زمینه رمزگذاری داده ها و اتصالات بین کاربران و سرور فعالیت می کند تا محتوای این ارتباطات برای کاربران دیگر مخصوصاً هکرها قابل شناسایی نباشد. این اصلی ترین دلیلی است که باعث شده است اکثر وبسایت ها به دنبال فعال سازی پروتکل HTTPS باشند.

فقط این را بدانید که در دنیایی که هر لحظه هکرها آماده دزدیدن داده ها و اطلاعات کاربران وبسایت شما هستند، شما هم باید به امنیت اتصالات کاربران خود اهمیت بدهید. امنیتی که در S پروتکل HTTPS نهفته است و با فعال سازی گواهی SSL تامین می شود.

تفاوت هایی که در طرز کار این دو پروتکل وجود دارد، باعث به وجود آمدن مزایا و معایبی می شود که بررسی این موارد می تواند شما را به سمت تصمیم درست هدایت کند. فقط به این نکته توجه داشته باشید که در هر دو صورت، وبسایت شما به یک سرور پایدار و قدرتمند نیاز دارد تا به خوبی از عهده تامین منابع لازم برای راه اندازی وبسایت و پاسخگویی به درخواست های HTTP و HTTPS بربیاید. در صورت نیاز به یک سرور قدرتمند و مقرون به صرفه برای کسب و کار خود می توانید به صفحه خرید سرور مجازی مراجعه کنید و از بین پلن های فوق العاده ما، گزینه مناسب را انتخاب کنید.

HTTP چیست؟

پروتکل HTTP مخفف Hypertext Transfer Protocol است و به عنوان یک رابط بین سیستم های کامپیوتری عمل می کند. این پروتکل در لایه اپلیکیشن قرار دارد و قوانین و استانداردهایی را برای مرورگرها و وب سرور ها ارائه داده است که از این استانداردها برای برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده کنند.

پس با این اوصاف، وقتی مرورگر خود را باز می کنید و روی یکی از نتایج جستجو کلیک می کنید، یک درخواست را شروع می کنید که HTTP نحوه قالب بندی پیام ها و اقدامات وب سرور و مرورگر در مقابل دستورات مختلف را تعریف می کند. 

این درخواست شما توسط مرورگر به سرور وبسایت موردنظر ارسال می شود و کد html وبسایت هم در قالب پاسخ به مرورگر ارسال می شود. این ارتباط بین سیستم و سرور از طریق پورت ۸۰ که مخصوص اتصالات بدون SSL یا ناامن است، برقرار می شود. پس این ارتباط با ارسال درخواست های HTTP و دریافت پاسخ های HTTP از طریق وب جهانی (www) به دست می آید.

با یک زبان ساده، تعریف Hypertext Transfer Protocol به صورت زیر است:

Protocol – مجموعه ای از قوانین و استانداردها

Transfer – انتقال انواع فایل های متنی، تصویری، صوتی و … از طریق www

HyperText – وجود پیوندهای به متن های دیگر در داخل اسناد و فایل ها

پس HTTP، مجموعه ای از قوانین و استانداردها است که برای انتقال فایل های HyperTex تعریف شده اند و این قوانین ارتباط بین مرورگر و وبسایت را فراهم می کند.

ویژگی های HTTP

• مبتنی بر IP
• امکان ارسال هر نوع محتوا در صورت سازگاری سرور و کلاینت
• ارسال درخواست و دریافت پاسخ بر اساس نیازهای سرور و کلاینت
• کنترل نحوه انتقال اطلاعات در شبکه جهانی وب
• وابسته نبودن تراکنش فعلی به تراکنش قبلی یا بعدی (پروتکل بدون حالت)
• از بین رفتن اتصالات بعد از تکمیل تراکنش بین مرورگر و سرور
• سبک وزن و سریع
• نا امن به خاطر ارسال درخواست از طریق متن ساده

پروتکل HTTPS چیست؟

HTTPS مخفف Hypertext Transfer Protocol Secure است و با اینکه کار پروتکل HTTP و HTTPS یکی است، ولی HTTPS، رمزگذاری داده ها و ارتباطات ایمن را هم در دستور کار قرار داده است. در واقع، S اضافی در پروتکل HTTPS مخفف Secure است و این امنیت، حاصل استفاده از گواهینامه TLS/SSL است.

در حالت کلی با استفاده از پروتکل HTTPS، امتیازهایی مثل ارتباطات امن، داده های رمزنگاری شده، احراز هویت و اتصالات معتبر و ایمن را به سایت خود تقدیم می کنید که به این ترتیب کاربران هم با اطمینان و اعتماد بیشتری روی آدرس وبسایت شما کلیک می کنند. اعتماد بیشتر برابر است با تعاملات پایدارتر و رضایت بیشتر! همان معیارهایی که هر وبسایتی به دنبال جذب آنهاست.

پروتکل HTTPS چگونه کار می کند؟

وقتی نسبت به فعال سازی گواهینامه SSL/TLS اقدام کنید، محتوای درخواست های کاربران و پاسخ های دریافتی آنها رمزگذاری می شود و رمزگشایی درخواست ها هم توسط خود HTTPS انجام می شود. اتصالات HTTPS هم به طور پیش فرض از پورت ۴۴۳ استفاده می کنند.

در این پروتکل، رمزگذاری اتصالات توسط الگوریتم های رمزنگاری مخصوص گواهینامه SSL/TLS انجام می شود. TLS برای این کار از فناوری رمزگذاری کلیدعمومی استفاده می کند. به این صورت که در حالت کلی ۲ کلید وجود دارد: کلید عمومی و کلید خصوصی.

کلید عمومی از طریق گواهی SSL سرور با کلاینت های وبسایت به اشتراک گذاشته می شود و در دسترس همه است. 

وقتی یک کلاینت ارتباطی را با سرور آغاز می کند، دو دستگاه سرور و کلاینت از کلید عمومی و خصوصی موجود در وب سرور برای برقراری ارتباط استفاده می کنند و تمام درخواست ها و پاسخ های HTTP با این کلیدها رمزگذاری می شود. طوری که اگر قبلا موقع درخواست HTTP، هکر می توانست به جزئیات زیر دست پیدا کند:

GET /hello.txt HTTP/1.1

User-Agent: curl/7.63.0 libcurl/7.63.0 OpenSSL/1.1.l zlib/1.2.11

Host: www.example.com

Accept-Language: en

با پروتکل HTTPS، به حالت رمزگذاری شده آن دسترسی پیدا می کند که عملا غیرقابل درک است:

t8Fw6T8UV81pQfyhDkhebbz7+oiwldr1j2gHBB3L3RFTRsQCpaSnSBZ78Vme+DpDVJPv

ZdZUZHpzbbcqmSW1+3xXGsERHg9YDmpYk0VVDiRvw1H5miNieJeJ/FNUjgH0Bm

VRWII6+T4MnDwmCMZUI/orxP3HGwYCSIvyzS3MpmmSe4iaWKCOHQ==

در کل فرآیند، رمزگذاری به صورت زیر است:

1. روی یک لینک با پیشوند https کلیک می کنید.
2. مرورگر سعی می کند با درخواست گواهینامه SSL، صحت سایت را تایید کند.
3. سرور وبسایت موردنظر، گواهینامه SSL که حاوی یک کلید عمومی است را به عنوان پاسخ ارسال می کند.
4. این پاسخ ارسالی از طرف سرور، هویت وبسایت را تایید می کند.
5. وقتی مرورگر راضی شد، از کلید عمومی برای رمزگذاری و ارسال پیام حاوی یک کلید جلسه مخفی استفاده می کند.
6. وب سرور از کلید خصوصی خود برای رمزگشایی پیام و کلید جلسه استفاده می کند. 
7. بعد، دوباره کلید جلسه را رمزگذاری می کند و یک پیام تایید را به مرورگر ارسال می کند.
8. حالا، هم مرورگر و هم وب سرور از این کلید جلسه برای تبادل ایمن پیام ها استفاده می کنند.

ویژگی های پروتکل HTTPS

• رمزگذاری اتصالات با گواهینامه TLS/SSL 
• امنیت بالا
• پروتکل لایه ۴ (TCP)
• استفاده از کلیدهای عمومی و خصوصی برای رمزگذاری و رمزگشایی داده ها
• سرعت پایین تر نسبت به HTTP

تا این قسمت متوجه شدیم که پروتکل HTTP و HTTPS دقیقا یک کار را انجام می دهد فقط HTTP به محرمانه بودن اطلاعات اتصالات اهمیت نمی دهد و جزئیات درخواست را پنهان نمی کند ولی HTTPS با رمزگذاری جزئیات اتصالات، امنیت ارتباطات مرورگر و وبسایت ها را تا حدی زیادی بالا می برد.

تفاوت های اصلی پروتکل HTTP و HTTPS

 کدام یک از دو پروتکل HTTP و HTTPS، انتخاب خوبی برای وبسایت است؟

از لحاظ فنی، پاسخ ثابتی برای این سوال وجود ندارد.

انتخاب از بین پروتکل HTTP و HTTPS، به نوع سایت و داده های مرتبط با آن بستگی دارد. مثلا وبسایتی که یک نمونه کار ساده است نیازی به امنیت و رمزگذاری ندارد ولی یک سایت تجارت با ویژگی های عضویت، پرداخت آنلاین نیاز به امنیتی از جنس HTTPS دارد.

بیایید این دو پروتکل را از جنبه های مختلف بررسی کنیم تا خودتان با مطالعه آنها متوجه شوید که کدام یک از آنها برای وبسایت شما مناسب هستند:

امنیت

داشتن امنیت و ارائه یک تجربه مطمئن و ایمن به کاربران برای یک وبسایت بسیار مهم است. حتی یک نظرسنجی GlobalSign نشان می دهد که ۷۷ درصد بازدیدکنندگان نگران داده های حساس خود هستند و می ترسند در معرض سواستفاده هکرها قرار بگیرند.

پس، اگر به این موارد اهمیت می دهید و نمی خواهید اعتماد و رضایت کاربران خود را از دست دهید، HTTPS را انتخاب کنید. در این صورت، داده های حساس کاربران مثل اطلاعات کاربری و جزئیات کارت اعتباری به صورت رمزگذاری شده منتقل می شود و حتی اگر هکر به آنها دسترسی پیدا کند هم نمی تواند آن را تشخیص دهد و از آن سواستفاده کند.

پس با فعال سازی گواهینامه SSL کاری کنید که نماد قفل امن در کنار آدرس وبسایت شما ظاهر شود و کاربر با دیدن آن قوت قلب بگیرد و با اطمینان بیشتری روی لینک کلیک کند.

گواهینامه SSL، اصلی ترین تفاوت بین  پروتکل HTTP و HTTPS است و این گواهینامه مزایای ارزشمندی مثل رمزگذاری اتصالات، تضمین یکپارچی داده ها، جلوگیری از تغییر، خرابی و سرقت اطلاعات حین انتقال و ایمن سازی اطلاعات احراز هویت را به همراه دارد.

قدرت و اعتبار

وقتی صحبت از اعتبار و اعتماد نزد مخاطبان می شود، HTTPS صد قدم جلوتر از HTTP است. طوری که امروزه گواهینامه SSL و آدرس HTTPS به یک استاندارد تبدیل شده است. حتی گزارشات شفاف سازی گوگل که در سپتامبر ۲۰۲۱ انجام شده است، نشان می دهد ۹۹ درصد از زمان مرورگر کروم در وبسایت های HTTPS صرف می‌شود.

با اضافه کردن HTTPS به آدرس سایت و محافظت از داده های کاربران در برابر نفوذ و نشت داده ها، از نگاه کاربران معتبرتر و مطمئن تر دیده می شوید.

شهرت و اعتبار شما روز به روز افزایش پیدا می کند و در صورت رعایت سایر استراتژی های سئو و تولید محتوا نرخ ماندگاری در وبسایت شما افزایش و نرخ پرش هم کمتر می شود. این یعنی قدم به قدم در حال نزدیک شدن به رتبه های برتری هستید که نماد واضحی از اعتبار محسوب می شوند.

مزایای سئو

گوگل به وبسایت ها توصیه می کند که برای امنیت بالاتر از HTTPS استفاده کنند. وقتی موتور جستجوی قدرتمندی مثل گوگل به طور واضح در مورد این ویژگی صحبت می کند یعنی برای رتبه بندی وبسایت ها، این فاکتور را هم لحاظ کرده است و در صورت دریافت سیگنال مثبت مربوط به آن، آماده پاداش دهی و ارتقا رتبه وبسایت در نتایج جستجو می شود.

به عنوان مثال، اگر رقیبی داشته باشید که از لحاظ محتوا، سرعت و بک لینک ها، عملکردی شبیه شما دارد ولی از HTTPS استفاده می کند، در حالی که شما از HTTP استفاده می کنید، به احتمال خیلی بالا، رتبه رقیب شما بهتر از شما خواهد بود و همین باعث می شود که ترافیک بالاتری دریافت کند.

سرعت 

در حالت کلی، HTTP به خاطر سادگی و سبک وزن بودن، سرعت بالاتری نسبت به HTTPS دارد. با این که هر دو پروتکل HTTP و HTTPS یک کار را انجام می دهند ولی HTTPS یک مرحله اضافی به اسم SSL handshake دارد. این مرحله اضافی، بارگذاری صفحه را به تاخیر می اندازد.

با این حال، سرعت بارگذاری و سربار ناشی از SSL به موارد خاصی مثل طول جلسه، نسبت محتوای استاتیک به محتوای داینامیک، رفتار کش کلاینت، سخت افزار و نرم افزار سرور هم بستگی دارد. 

به عنوان مثال، اگر محتوای داینامیک سنگینی روی سرور وجود داشته باشد، بارگذاری صفحه دچار  تاخیر زیادی نمی شود چون زمان صرف شده برای SSL handshake نسبت به زمان صرف شده برای تولید محتوا ناچیز است.

در مقابل، محتوای استاتیک و جلسات بسیار کوتاه تحت تاثیر زمان SSL handshake قرار می گیرند. 

ولی اگر امنیت و اعتبار HTTPS برای شما مهم تر است و دوست ندارید این فاکتور را فدای فاکتور سرعت کنید، پیشنهادهای ویژه ای برای شما داریم.

اول اینکه با تهیه یک سرور قدرتمند و عالی، پیش زمینه مناسبی را برای وبسایت HTTPS خود فراهم کنید. سپس از روش های بهبود عملکرد HTTPS استفاده کنید که این روش ها عبارات اند از:

HTTP/2

این پروتکل از رمزگذاری HTTPS پشتیبانی می کند و فقط کمی سریع تر از آن عمل می کند. با استفاده از این پروتکل می توانید هزینه های سربار را کم کنید و از مزایای دیگری مثل مالتی پلکسینگ، همزمانی، فشرده سازی هدر و … هم بهره مند شوید.

فشرده سازی Brotli

Brotli یک الگوریتم فشرده سازی است که توسط گوگل معرفی شده است. این الگوریتم مصرف پهنای باند را کاهش می دهد و به بارگذاری سریع تر محتوا کمک می کند.

فشرده سازی HPACK

این روش بر اساس رمزگذاری هافمن کار می کند و اندازه هدر را تقریبا ۳۰ درصد کاهش می دهد. روش HPACK در برابر حملات مبتنی بر فشرده سازی مقاوم است و توانایی رمزگذاری هدرهای بزرگ را دارد.

CDN

CDN ها شبکه های تحویل محتوا هستند که استفاده از آنها می تواند زمان رفت و برگشت پیام ها و هزینه کلی SSL handshake  را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

AMP

همانطور که در جدول مقایسه هم بررسی کردیم، HTTPS مجوز استفاده از AMP را هم به شما می دهد که با استفاده از آن می توانید سرعت بارگذاری صفحات را بالا ببرید و تجربه بهتری را برای کاربران موبایل رقم بزنید.

مدیریت ترافیک ارجاعی

استفاده از HTTPS به حفظ داده های Referral کمک می کند و داده های Referral هم یک جنبه مهم از استراتژی های سئو هستند.

این ترافیک شامل بازدیدهایی است که از طریق منابع دیگر و به صورت غیرمستقیم جمع آوری می شود. به عنوان مثال، وقتی بازدیدکنندگان از طریق تبلیغات یا بک لینک ها وارد سایت شما می شوند، بازدیدهای آنها به عنوان ترافیک referral طبقه بندی می شود که اگر مقاله گوگل آنالیتیکس ۴ را بررسی کنید، متوجه می شوید که یک بخش خاص برای این داده های ارجاعی لحاظ شده است. 

پس با این اوصاف، اگر فقط می خواهید پروژه خود را تست کنید یا قصد یادگیری برخی از مباحث را دارید، توصیه می کنیم که HTTP را انتخاب کنید. البته سایت های آموزشی و وبلاگ ها هم می توانند از HTTP استفاده کنند ولی توجه داشته باشید که امروزه کاربران به ندرت روی لینک های بدون علامت قفل کلیک می کنند.

در غیر این صورت، به خاطر اعتبار، اطمینان، امنیت و عملکردی که HTTPS دارد به احتمال زیاد همه ما از بین پروتکل HTTP و HTTPS گزینه امن تر یعنی HTTPS را انتخاب خواهیم کرد.

چگونه https را روی سایت فعال کنیم؟

اگر تصمیم خود را گرفته اید و می خواهید وبسایت خود را از HTTP به HTTPS تغییر دهید، اول باید نسبت به خرید گواهینامه SSL/TLS اقدام کنید. این گواهینامه از طریق مراکزی مثل Comodo در دسترس است و حتی بعضی از آنها مثل Let’s Encrypt این گواهینامه را به صورت رایگان در اختیار شما قرار می دهند.

بعد که گواهینامه را خریداری کردید، نوبت به نصب آن روی وب سرور می رسد که مراحل نصب آن به نوع وب سرور شما بستگی دارد که می توانید از مستندات آنها کمک بگیرید.

پروسه نصب گواهینامه، زمانی باعث تبدیل http به https می شود که مرحله پیکربندی تنظیمات وب سرور و فعال سازی گواهینامه را هم با موفقیت پشت سر بگذارید.

ما در مقاله های نصب SSL در دایرکت ادمین و فعال سازی SSL در سی پنل، به طور کامل در این مورد صحبت کرده ایم و مراحل نصب و فعال سازی گواهینامه ssl را آموزش داده ایم که مطمئناً بررسی این آموزش ها می تواند مسیر را برایتان روشن تر کند. 

البته، به این نکته هم توجه داشته باشید که این گواهینامه محدودیت اعتبار دارد و باید به فکر تمدید به موقع آن باشید تا از انقضای آن جلوگیری کنید چون امنیت و اعتبار یک سایت https به این گواهینامه بستگی دارد و نبود آن می تواند منجر تهدیدات امنیتی خطرناک شود.

کلام آخر

برای انتخاب از بین پروتکل HTTP و HTTPS باید اهداف و اولویت های خود را مشخص کنید. افزایش امنیت و اعتبار سایت تنها با HTTPS اتفاق می افتد و اگر این فاکتورها برای کسب و کار شما مهم هستند، حتما باید HTTPS را انتخاب کنید. HTTPS با اضافه کردن یک پروسه رمزگذاری به شما کمک می کند  که از داده های کاربران محافظت کنید. شاید به خاطر این مرحله اضافی با افت سرعت مواجه شوید ولی آن را هم می توانید با روش های ارائه شده در مقاله ارتقا دهید.

از اینکه تا انتهای مقاله با ما همراه بودید، از شما متشکریم. امیدواریم که مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد. در صورت داشتن هرگونه سوال، درخواست و نیاز به راهنمایی، می توانید با ثبت نظر خود، با ما وارد ارتباط شوید تا هر چه زودتر به شما پاسخ دهیم.