استفاده از دستور alias در لینوکس برای ایجاد میانبر دستورات

دستور alias یکی از پرکاربردترین دستورات لینوکس است که با ایجاد یک اسم مستعار برای یک رشته از پوسته، کاری می کند که بسیاری از کارها را خیلی سریع تر و راحت تر جلو ببرید.

وظیفه اصلی دستور alias این است که یک رشته از پوسته را با یک رشته دیگر جایگزین کند و به نوعی اسم مستعار کوتاه تری برای رشته موردنظر ایجاد کند که این alias می تواند موقت یا دائمی باشد.

پس وقتی از دستور alias برای تبدیل یک دستور پیچیده به دستور ساده تر استفاده می کنید در واقع از آن دستور پیچیده یک میانبر یا shortcut ایجاد می کنید که همان کار دستور اصلی را انجام می دهد. 

اگر دستور alias برای شما هم جذابیت دارد و دوست دارید که با استفاده از آن، بهره وری کارهای دستوری خود را بالا ببرید، ادامه مقاله را از دست ندهید:

دستور alias در لینوکس

دستورات لینوکس نقش مهمی در دنیای کاربران لینوکس دارند چون توزیع های لینوکس مبتنی بر خط فرمان هستند و آشنایی با دستورات پرکاربرد می تواند بسیاری از کارها را برای کاربران راحت تر کند.

مخصوصاً که اگر نیاز دارید یک دستور را بارها تکرار کنید، تایپ و اجرای مکرر آن دستور می تواند بهره روی شما را پایین بیاورد و حواس شما را پرت کند.

نگران نباشید! دستور alias آماده است که بسیاری از کارها را برای شما راحت تر کند. شما می توانید با ایجاد یک alias یا نام مستعار برای دستورات پراستفاده یا طولانی، در زمان خود صرفه کنید. alias هایی که شما برای دستورات ایجاد می کنید نوعی میانبرهای سفارشی هستند که حالت چکیده یک یا چند دستور هستند و همان کارها را برای شما انجام می دهند.

مثلاً اگر می خواهید فولدرهای موجود در مسیر فعلی خط فرمان را با ترتیب زمانی معکوس ببینید، می توانید از دستور زیر استفاده کنید:

ls -lrta

ولی وقتی دستور alias آماده کمک رسانی به شماست، چه نیازی است که هر بار برای مشاهده لیست فولدرها، دستور بالا را اجرا کنید.

شما می توانید از این دستور یک میانبر کوتاه تر مثل ll ایجاد کنید که معادل همان دستور بالا است. بعد از این، برای دستیابی به لیست فولدرها کافیست با دو بار کلیک روی l به هدف خود برسید.

وقتی alias مربوط به یک دستور را فراخوانی می کنید، در واقع خط فرمان را به دستور اصلی ارجاع می دهید که این کار علاوه بر جلوگیری از تایپ دستورات و خطوط طولانی، برای گنگ کردن و افزایش سطح امنیت بعضی از کارهای مدیریتی حساس بسیار مفید است.

سینتکس دستور alias

سینتکس دستور alias به صورت زیر است که این سینتکس متناسب با کاربردهای مختلف می تواند شکل های مختلفی به خود بگیرد:

alias option name='value'

alias : دستور alias را فراخوانی می کند.

option : با اضافه کردن آپشن ها می توانید نحوه اجرای این دستور را مدیریت کنید. آپشنی که بیشتر استفاده می شود، آپشن p است که برای نمایش alias های موجود در سیستم است.

name : میانبر جدیدی تعریف می کند که برای ارجاع به دستور اصلی استفاده می شود. این name می تواند هر رشته ای به جز کاراکترهای خاص و اصطلاحات رزرو شده مثل alias یا unalias باشد.

value : همان دستور اصلی است که می خواهید برای آن میانبری به اسم name ایجاد کنید. این دستورات می توانند شامل آپشن ها، آرگومان ها و متغیرهای خاص خود باشند. 

* توجه داشته باشید که اگر در داخل دستور موردنظر از متغیرها و کاراکترهای خاص استفاده کرده اید، باید به جای علامت سینگل کوتیشن ( ‘ ) از علامت دابل کوتیشن ( ” ) استفاده کنید. درکل، دابل کوتیشن می تواند جایگزین سینگل کوتیشن باشد ولی برعکس این قضیه درست نیست.

همچنین می توانید مسیر یک اسکریپت را هم به عنوان ‘value’ مشخص کنید و هر بار که این میانبر را فراخوانی کردید، اسکریپت موردنظر اجرا شود. 

مثال های کاربردی دستور alias در لینوکس

اگر خیالتان از بابت سیستم لینوکس و دسترسی های sudo راحت است، دیگر وقت آن است که به صورت عملی با کاربردهای این دستور جذاب آشنا شوید تا ببینید که سفارشی سازی دستورات لینوکس با alias چقدر می تواند کارها را برای شما راحت تر کند.

اگر هم به دنبال یک سرور لینوکسی قدرتمند هستید که محدودیتی برای اجرای دستورات و تسک های مختلف نداشته باشد، توصیه می کنیم که به صفحه خرید سرور مجازی لینوکس ما سر بزنید.

بیایید مثال ها را شروع کنیم:

ایجاد مخفف موقت و دائمی دستورات با یک alias ساده

برای ایجاد یک alias اول باید در مورد موقت یا دائمی بودن آن تصمیم بگیرید. اگر می خواهید alias ایجاد کنید که فقط در جلسه ترمینال فعلی در دسترس باشد می توانید آن را به صورت موقت ایجاد کنید. 

به عنوان مثال اگر از اسم دستور grep خوشتان نمی آید و می خواهید به جای آن از search استفاده کنید، باید دستور alias را به صورت زیر اجرا کنید:

"alias search="grep

حالا کافیست به جای grep از search استفاده کنید:

search 'vps' server_plans.txt

ولی اگر ترمینال را ببندید و دوباره باز کنید، دیگر خبری از این موضوع نیست و دستور search برای ترمینال قابل شناسایی نخواهد بود.

اگر می خواهید با دستور alias اسم مستعاری ایجاد کنید که در تمام جلسات ترمینال در دسترس و قابل استفاده باشد، باید یک alias دائمی ایجاد کنید.

برای این کار باید آن را در فایل پیکربندی پوسته کاربر ذخیره کنید.

 چند نمونه از alias های دائمی پرکاربرد:

Bash – ~/.bashrc

ZSH – ~/.zshrc

Fish – ~/.config/fish/config.fish

کار خود را با باز کردن فایل پیکربندی پوسته bash شروع کنید.

sudo nano ~/.bashrc

به سمت پایین اسکرول کنید تا بخش مربوط به aliases را پیدا کنید. این بخش حاوی لیست alias های پیش فرض سیستم است. برای این که کار خود را راحت تر کنید و alias های خود را از alias های پیش فرض جدا کنید، یک کامنت مثل Custom aliases ایجاد کنید و alias های مورد نظر را بعد این کامنت تعریف کنید.

تعریف alias دائمی مثل alias موقت است. با این تفاوت که باید این دستورات دائمی را در فایل پیکربندی ذخیره کنید.

به عنوان مثال:

#Custom aliases
alias c='clear'
alias move='mv -i'

بعد از اینکه alias های موردنظر را به فایل پیکربندی bash اضافه کردید، Ctrl+X را فشار دهید تا تغییرات اخیر این فایل را ذخیره کنید.

این تغییرات به صورت خودکار در جلسه ترمینال بعدی اعمال می شود. ولی اگر می خواهید این تغییرات را در جلسه فعلی خود بارگذاری کنید، می توانید از دستور زیر کمک بگیرید:

source ~/.bashrc

ایجاد alias برای دستورات چند آرگومانی

موقع استفاده از دستور alias فقط به اصطلاحات و دستورات تک کلمه ای محدود نیستید.

اگر می خواهید دستور cd مربوط به یک مسیر پرکاربرد را شخصی سازی کنید و یک alias تک کلمه ای برای آن لحاظ کنید، می توانید از دستور زیر استفاده کنید:

alias path='cd /home/sssit/Downloads/DOCs'

وقتی متغیرها و کاراکترهای خاص هم وارد عمل می شوند، دابل کوتیشن جای سینگل کوتیشن را می گیرد چون علاوه بر ارزش تحت الفظی عبارت های داخل کوتیشن، باید به فکر بسط دادن متغیرها و کاراکترهای خاص  هم باشید.

یک مثال با متغیر USER$:

alias myalias="echo 'Hello $USER!'"

SSH هم یک مثال پرکاربرد دیگر برای دستور alias است. برای اینکه هر بار مجبور نباشید دستور ssh را برای اتصال به سیستم ریموت وارد کنید، می توانید آن را در یک alias به اسم home خلاصه کنید و آن را در فایل پیکربندی ذخیره کنید تا به صورت دائمی قابل استفاده باشد. حتما باید از دابل کوتیشن استفاده کنید چون @ جزو کاراکترهای خاص است که در این دستور هم لحاظ می شود:

alias home=”ssh -i ~/.ssh/mykep.pem [email protected]”

ایجاد alias برای اسکریپت

اگر اسکریپت های خاصی هستند که دائم با آنها سروکار دارید می توانید alias مربوط به آنها را هم ایجاد کنید و در صورت نیاز فقط میانبر مربوط به آن را اجرا کنید.

برای این کار کافیست مسیر اسکریپت را به عنوان value مشخص کنید که سینتکس آن به صورت زیر خواهد بود:

alias name='path/to/script'

به عنوان مثال اگر یک اسکریپت به اسم myscript.sh دارید، می توانید از دستور زیر برای ایجاد alias استفاده کنید:

alias myalias='Documents/myscript.sh'

در کل، این شما هستید که باید تصمیم بگیرید دستورات خود را چگونه تنظیم کنید که هم در زمان صرفه جویی کنید و هم انرژی خود را به جای تایپ های طولانی برای ارتقا کیفیت کار خود صرف کنید.

مشاهده لیست alias های موجود در سیستم

همه alias های تعریف شده با دستور زیر قابل مشاهده هستند:

alias

این خروجی شامل alias های پیش فرض و تعریف شده توسط کاربر فعلی است.

اگر می خواهید همزمان با ایجاد یک alias لیست alias های موجود در سیستم را هم ببینید، نیازی نیست دو دستور را به صورت جداگانه اجرا کنید. کافیست دستور ایجاد alias را تایپ کنید و آپشن p را هم به آن اضافه کنید. 

به عنوان مثال:

alias -p grep=’search’

ولی این آپشن برای alias خالی که برای مشاهده لیست alias ها استفاده می شود، اضافی است چون دستور alias به تنهایی هم همین خروجی را به شما خواهد داد.

حذف میانبر دستورات در لینوکس با alias

اگر قبلاً با استفاده از دستور alias، رشته ای را ایجاد کرده اید که الان به آن نیاز ندارید یا دوست دارید آن را با دستور دیگری جایگزین کنید می توانید از دستور unalias کمک بگیرید.

البته اگر این alias را به صورت موقت برای جلسه ترمینال فعلی خود ایجاد کرده باشید، دستور unalias برای شما مفید خواهد بود. 

به عنوان مثال اگر با دستور زیر، CD را برای cd Desktop در نظر گرفته اید:

alias CD=”cd Desktop”

می توانید آن را با دستور زیر unalias کنید:

unalias CD

بعد از این دستور، دیگر خبری از CD نیست و موقع فراخوانی آن با خطای not found روبرو خواهید شد.

اگر قصد حذف یک alias دائمی را دارید، می توانید فایل پیکربندی bash را باز کنید و دستور موردنظر که مربوط به آن alias را از فایل حذف کنید و با فشردن ctrl + x، این تغییرات را ذخیره کنید.

کلام آخر

دستور alias برای افزایش بهره وری تسک های دستوری استفاده می شود و با ایجاد یک میانبر کوتاه برای دستورات پرکاربرد و طولانی، باعث صرفه جویی در زمان و انرژی می شود. alias ها به دو صورت موقت و دائمی ایجاد می شوند که هر کدام دستورات و مراحل خاص خود را دارند که در این مقاله همه آنها را پوشش دادیم.

از اینکه تا انتهای مقاله با ما همراه بودید، از شما متشکریم. امیدواریم که مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد. در صورت داشتن هرگونه سوال، درخواست و نیاز به راهنمایی، می توانید با ثبت نظر خود، با ما وارد ارتباط شوید تا هر چه زودتر به شما پاسخ دهیم.